İşletme sermayesi oranı, işletme likiditesinin en iyi ölçülerinden biridir. Size, yeni iş fırsatlarından yararlanma ya da nakit pozisyonunuzu koruma arasında seçim yapma kolaylığı sağlar. Şirketinizin elinde ne kadar işletme sermayesi olduğunu ve belirli bir süre içinde ne kadarına ihtiyaç duyduğunu bilmek, büyüyüp büyümeyeceğinizi veya maliyetleri düşürmeniz gerekip gerekmediğini belirlemenin en iyi yollarından biridir. Bu yazıda, şirketiniz için işletme sermayesi oranınızı nasıl iyileştireceğinize göz atıyoruz.
İşletme sermayesi oranının tanımını yapmadan önce, işletme sermayesinin ne olduğunu hatırlatmak önemli. İşletme sermayesi, kısa-vadeli iş operasyonlarınızı yürütmek için ihtiyacınız olan para miktarıdır. Nakit ve stoklar gibi dönen varlıklar ile banka kredi limiti veya borç hesapları gibi kısa vadeli yükümlülükler arasındaki farktır.
O halde, işletme sermayesi oranı nedir? İşletmenizin toplam cari varlıklarının, toplam cari borçlarına bölünmesiyle hesaplanan bir işletme likiditesi ölçüsüdür. Başka bir deyişle, şirketinizin kısa vadeli finansmanının sağlığını ölçer.
İşletme sermayesi oranı, genellikle çeyreklik dönemler gibi kısa vadeler bazında ve “cari” olarak hesaplandığı için bazen cari oran olarak da adlandırılır.
Yani cari oran ile işletme sermayesi oranı aslında aynı şeydir.
İşletme sermayesi oranı (veya “cari oran”) formülü şu şekildedir:
İşletme sermayesi oranı = dönen varlıklar/kısa vadeli yükümlülükler
Bu cari oran, işletme gelirinizin ne kadarının vadesi gelen ödemelere kullanılması gerekeceğini ve dolayısıyla, işinizi büyütme veya sermaye yatırımı gibi yeni fırsatlara sermayenizin ne kadarını ayırabileceğinizi gösterir. Bu nedenle, işletme sermayesi oranını iyileştirebilmenin yollarını bilmek önemlidir.
İyi bir işletme sermayesi oranı ki cari oran ile işletme sermayesi oranı arasında fark yoktur; 1,5 ila 2 arasında kabul edilir ve bu civarda bir oran şirketin finansal olarak sağlam bir zeminde olduğunu gösterir. En iyi anlamda - örneğin, müşterileriniz size zamanında ödeme yaptı, bankada paranız veya finansmana erişiminiz var- elinizde tedarikçileriniz, kiralamalarınız veya çalışanlarınız için zorluk çekmeden ödeme yapmaya yeterli paranız olduğunu gösterir.
3'ten büyük bir oran, bir şirketin gelecekteki büyümeyi sağlamak için varlıklarını etkin bir şekilde kullanamayacağı anlamına gelir. Paranız da en az çalışanlarınız kadar sizin için çalışmalı. Örneğin, paranızın yeni ürün ve hizmetler geliştirmek, yeni pazarlar aramak, rekabetçi kalabilmek için ileriyi planlamak üzere kullanılması gerekir.
İşletme sermayesi oranı hesaplaması, şirketinizin kısa vadeli borçlarının dönen varlıklarını aştığını gösteriyorsa - örneğin, işletme sermayesi rasyosu 1'in altında çıkarsa- şirketinizin işletme sermayesi oranı negatiftir. Başka bir deyişle, bilançonuzda kısa vadeli varlıklardan daha fazla kısa vadeli borç bulunur ve muhtemelen her ay maaş ödemeleri konusunda endişe yaşıyorsunuzdur.
Bunu, likidite sorunlarından kaçınmak için gelirleri artırmanız veya giderleri kısmanız ya da her ikisini birden yapmanız gerektiğinin bir işareti olarak kabul edin. İşletme sermayesi oranınızı nasıl iyileştireceğinizi bulmanız gerekir. Nerelerde kesinti yapabileceğinizi gözden geçirin ve unutmayın: Gelirleri artırmak için daha fazla üretmeyi seçerseniz, bu artan üretim, gerek satış personeliniz için fazla mesai, gerek çalışanlarınız için ek vardiyalar şeklinde daha fazla maliyeti beraberinde getirecektir.
Ayrıca dış finansman kaynakları aramalı ve faturalandırma döngünüze ve müşteri ödemelerinize bir göz atmalısınız. Örneğin, büyük müşterilerinizden biri size üç ayda bir ödeme yapıyorsa aylık faturaları karşılamakta zorluk çekebilirsiniz. Ödenmesi gereken tutarın bir kısmını önden peşin almak veya kısa vadeli finansman teminatı olarak kullanmak üzere akreditif istemek gibi farklı ödeme koşulları talep edebilirsiniz.
Bunun bir istisnası, çok hızlı nakit yaratan ve tedarikçilerine ödeme yapmadan önce müşterilerine ürün satabilen işletmelerde ortaya çıkan negatif işletme sermayesi durumudur.
İyi bir işletme sermayesi oranı belirlemek ve ardından şirketinizin nakit akışını yakından takip etmek, ileride likidite açığı yaşayabileceğiniz durumları tespit ederek likiditenizi korumanız için gerekli adımları atabilmenize yardımcı olabilir. İşletme sermayesi oranınızı nasıl iyileştireceğinizi bilmek, yeni iş fırsatlarından yararlanabilmeniz için gerekli kaynakları yaratmanızı sağlayacaktır.
Negatif bir işletme sermayesi oranından kaçınmanız için işletme sermayenizi artırmanın birkaç yolu var:
- Nakit akışını artırmak ve ödeme yapmama olasılıklarını azaltmak için daha kısa bir işletme döngüsü oluşturun. Kendiniz ödeme almadan önce tedarikçilere ödeme yapma durumundaysanız, işletme sermayesi ihtiyacınızdaki bu artışı, yani likidite açığınızı karşılamak için alacak hesaplarınızı açığın finansmanına yönelik bir tür teminat olarak kullanmak zorunda kalabilirsiniz. Bu durumda, ticari alacak sigortasıyla oluşturulan daha kısa bir işletme döngüsü sizin için daha ucuza mâl olabilir.
- Yeni müşteriler edinirken, potansiyel müşterinizin kredi kontrollerini yapmayı unutmayın. Yeni üstleneceğiniz işlerin, gelirlerinizi artıracağından ve işletme sermayenizi koruyacağından emin olmalısınız.
- Bilgi işlem (BT) ekipmanları gibi sabit varlıkları işletme sermayesi ile finanse etmekten kaçının. Şirketinizin nakit rezervini tüketmek yerine kiralamalara (lease) ya da uzun vadeli kredilere yönelin.
- Ticari alacak sigortası hizmetini değerlendirin. Ticari alacak sigortası, işletmenizi alacaklarınızın ödenmemesine karşı sigortalayarak, işletme sermayesi oranınızı yeterli seviyede tutmanıza ve yeni finansman kaynaklarına erişiminize yardımcı olur, çünkü kredi sağlayıcılar bunu bir teminat olarak görür. Web sitemizi ziyaret ederek ticari alacak sigortası hakkında daha fazla bilgi edinin.
Unutmayın: İşletme sermayesi, malzeme tedarikinden mal veya hizmet üretimine, satıştan ödeme alımına kadar iş döngünüzün her adımında önemlidir ve işletme sermayesi oranınızı iyileştirmek, işinizi büyütme ve yeni iş fırsatları yakalama kapasitenizi artırmak anlamına gelir.