Sectoranalyse: Bouwsector

Ook in 2025 moet de Belgische bouwsector dealen met complexe omstandigheden. Faillissementen blijven toenemen en de sector kampt met lage winstmarges en hoge kosten. Toch zijn er ook lichtpunten. De prijzen van energie en bouwmaterialen stabiliseren op een lager niveau (nog altijd relatief hoog) en ook is er reële hoop op verdere rentedaling.

Kijken we naar de bouwsector in de hele eurozone dan zien we een aantal trends die ook opgaan voor de Belgische situatie:

• De dalende trend van de rente, inclusief soepelere kredietvoorwaarden die banken stellen, zorgt voor een gunstiger financieringsklimaat. Dat is terug te zien in de stijgende vraag naar woningkredieten, met een sterke opleving in de tweede helft van 2024 voor de gehele eurozone. Hoewel nog steeds wordt verwacht dat de rentetarieven in Europa in 2025 zullen dalen, is dit nog ver weg.
• De renovatiemarkt bleef, Europees gezien, aardig op peil, vooral door de constante vraag naar maatregelen op energie- en duurzaamheidsgebied. Al zien we wel een vertraging. Niet alleen vanwege subsidies en overheidsregelingen die worden afgebouwd. Ook halen de lagere energieprijzen de druk van de ketel. De noodzaak daalt om de energiezuinigheid van gebouwen te verbeteren.
• In Europa bleek de civiele techniek en infrastructuurproductie de afgelopen periode nog redelijk veerkrachtig, grotendeels dankzij de Next Generation EU-fondsen. Echter, recente cijfers tonen een daling in de productie. En de aanstaande fiscale soberheid in veel landen zal deze trend alleen maar versterken.

Voor bijna 50% van alle Belgische bouwbedrijven valt 2024 slechter uit dan 2023. Vooral in de nieuwbouwmarkt heerst grote onzekerheid. De verwachting is dat de Belgische nieuwbouwmarkt in 2025 opnieuw moet rekenen op matige omstandigheden. Zelfs als de daling van de rentevoeten in 2024 een groei-impuls heeft gegeven. Embuild, de Belgische brancheorganisatie, voorspelt een daling van de woningbouw in 2025.

De bouw kampt met veel vertraging. De vergunningverlening verloopt uitermate moeizaam, steeds meer regulering zorgt voor oponthoud en ook bezwaarprocedures zetten een rem op de uitvoering van projecten. De roep om btw-verlaging voor nieuwbouw en versoepeling van de regelgeving voor renovatieprojecten wordt steeds luider. Ondertussen duurt de wooncrisis door en is er voor veel verouderde infrastructuur een upgrade nodig.

Faillissementen

België telde in 2024 al een 10-jarig record qua faillissementen, met iets meer dan 11.000 faillissementen (+8%), dus dicht bij het historische record van 2013 (11.740). Dit na opnieuw een merkbare stijging van de bouwsector (+17%), handel (+12%) en transport/logistiek (+12%). We verwachten dat de geleidelijke verbetering van het economische momentum en de financieringsvoorwaarden in 2025 té gematigd zullen blijven om een significante trendbreuk in faillissementen te realiseren vóór 2026. We voorzien wel een geleidelijke terugkeer naar het 2016-2019 gemiddelde tegen eind 2026, na 10.560 faillissementen in 2025 en minder dan 10.000 faillissementen in 2026.

De sterke stijging van faillissementen in de bouwsector is voor een deel te wijten aan de haperende economie, maar ook aan structurele problemen binnen de sector zelf. Bedrijven opereren vaak met minimale marges, hoge schulden en worden geconfronteerd met stijgende loonkosten. Veel bouwbedrijven hebben het moeilijk. Ze draaien nauwelijks break-even of zelfs met verlies. Dat geldt niet alleen voor de kleinere spelers. Onze researchafdeling waarschuwt expliciet voor mogelijke grote faillissementen. In de eerste zes maanden van 2024 gingen met name in Europa en Azië 30 bedrijven failliet met een omzet hoger dan €50 miljoen. Vaak zwaar gefinancierde bedrijven die vertragingen oplopen doordat betalingen uitblijven of projecten worden uitgesteld door vergunningsproblemen of bezwaarprocedures. Over de hele linie valt de hoge schuldgraad van Belgische bouwbedrijven op. Dat maakt ze extra gevoelig voor economische schokken.

Infrastructuur: tijdelijke verlichting

Niet alle delen van de Belgische bouwsector laten een negatieve trend zien. Infrastructuurwerken zijn gestegen met 4,4% in 2024, na een reeds sterke groei van 4,9% in 2023. Deze piek in infrastructuurprojecten is deels het gevolg van lokale en regionale verkiezingen, waarbij overheden vaak in de aanloop naar verkiezingen extra investeren in openbare werken. Dit fenomeen zal echter van tijdelijke aard zijn. Voor 2025 wordt een terugval van -2,2% verwacht, mede door het aflopen van Europese herstelplannen en bezuinigingen op overheidsbudgetten.

Hoop op stabilisatie

Ondanks de structurele problemen hoopt de bouwsector op stabilisatie of zelfs een licht herstel in 2025, maar onze voorspellingen laten zien dat de situatie in 2025 nog steeds moeilijk zal zijn voor de bouwsector. Bouwmateriaalprijzen die op een lager niveau stabiliseren, dalende rente en lagere energieprijzen kunnen ervoor zorgen dat bouwheren hun projecten opnieuw oppakken. De Belgische Bouwunie roept consumenten op om vooral niet te wachten met bouwen of verbouwen, nu de orderboekjes minder gevuld zijn en aannemers sneller aan de slag kunnen gaan.

Uit eigen onderzoek van onze researchafdeling blijkt dat wereldwijd bedrijven hun facturen steeds later betalen. Dat speelt ook in Europa en België. Dat heeft alles te maken met de algehele economische teruggang zoals we die ook in de bouw terugzien. Die latere betaling is voor veel bedrijven uitermate lastig. Werkkapitaal komt hierdoor onder druk te staan. Bouwbedrijven brengen elkaar zo in de problemen. Met als logisch gevolg dat de kans op wanbetaling en faillissementen toeneemt. Ook gezonde bedrijven kunnen hierdoor geraakt worden. Een grote onbetaalde factuur is een nachtmerrie voor veel ondernemers. Onze onderzoekers waarschuwen expliciet voor de toename van faillissementen in de bouwsector.

De alsmaar oplopende faillissementen in de Belgische bouwsector moet voor (bouw)ondernemers een alarmsignaal zijn. De kans neemt toe dat ze met onbetaalde facturen blijven zitten. Die klap kan hard aankomen. De gevolgen zijn op te vangen met een kredietverzekering. We hebben voor elk type bedrijf een oplossing. Of een factuur wel of niet wordt betaald is geen zorg meer, bedrijven zijn met onze kredietverzekering zeker van hun geld. Dat biedt veiligheid en haalt onrust weg. Wij nemen het debiteurenrisico over van het bedrijf. Betalen klanten niet? Dan stellen wij het getroffen bedrijf schadeloos. Daarnaast bieden we bedrijven die bij ons een kredietverzekering afsluiten informatie over de kredietwaardigheid van hun (mogelijke) klanten. Op dagbasis analyseren wij de financiële situatie van klanten en prospecten.