Global trade: EU steeds meer gekneld tussen VS en China

Na de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen zullen de betrekkingen tussen de VS en China gespannen blijven en de wereldhandel blijven versnipperen. Wij voorzien dat de EU in toenemende mate gekneld raakt tussen de VS en China. Ook België met zijn kleine, open, exportgerichte economie is kwetsbaar voor de gevolgen van een eventuele handelsoorlog.

Hoewel de wereldhandel nog steeds sterk verweven is met de Amerikaanse economie, heeft China zich ontpopt als een nieuwe supermacht, steunend op zijn cruciale rol in de wereldwijde productie en zijn grote en groeiende binnenlandse markt. Tegen deze achtergrond geven de toenemende spanningen tussen de VS en China een nieuwe vorm aan de wereldwijde toeleveringsketens en maken ze de weg vrij voor nieuwe handelsgrootmachten.

Volgens de Europese Commissie zal de Belgische economie de komende jaren sneller groeien dan die van de grote buurlanden. Anderzijds verwachten 2 Belgische grootbanken slechts een groeiprognose van 0,6% in 2025 door de verwachte invoertaks van president-elect D. Trump. In beide gevallen blijft België alvast als kleine, open, exportgerichte economie sterk afhankelijk van zijn exportmogelijkheden.

Johan Geeroms, onze Directeur Risk Underwriting Benelux: “In ons vorig scenario, vóór de Amerikaanse verkiezingen, werd verwacht dat de cumulatieve exportwinsten voor België in 2025-2026 67 miljard USD zouden bedragen. Nu de handelsoorlog waarschijnlijk in de hand wordt gehouden, verwachten we echter dat ze met 2,6 miljard dollar zullen dalen tot 64,4 miljard USD. In een extreem scenario van een volledige handelsoorlog zouden de Belgische exportwinsten over 2025-2026 dalen tot 58,4 miljard USD, 8,6 miljard USD lager dan onze vorige schatting voor de Amerikaanse verkiezingen. Dat zou meteen ook een verlies van banen betekenen en een nog groter begrotingstekort.”

In zijn tweede termijn als president van de VS zal Donald Trump waarschijnlijk de tarieven op Chinese en andere strategische importen verhogen (tot 25% voor eerstgenoemde en tot 5% voor de rest van de wereld, exclusief Mexico en Canada), waardoor de nominale groei van de wereldhandel in 2026 met -0,6 pp zou dalen, aangezien de meeste maatregelen vanaf de tweede helft van 2025 zouden ingaan. China en de EU zouden het grootste deel van de kosten dragen, met 67 miljard USD aan export in gevaar in 2025-26, vooral in de auto-industrie, transportmiddelen en metalen. Hun vergeldingsmaatregelen zullen waarschijnlijk farmaceutische producten, auto's, metalen, voedingsmiddelen en machines uit de VS treffen.

"In het geval van een volledige handelsoorlog (tarieven van 60% voor China en 10% voor de rest van de wereld, inclusief Mexico en Canada) zou de tol stijgen tot 2,4 procentpunten van de nominale groei van de wereldhandel en zouden China, Mexico en Canada het hardst worden getroffen, met gecumuleerde exportverliezen van in totaal bijna USD 217 miljard in 2025-26. Maar dit scenario lijkt onwaarschijnlijk omdat de VS ook met hoge kosten te maken zouden krijgen," voegt Ana Boata, onze Hoofd economisch onderzoek, toe.

De wereldhandel wordt steeds meer bepaald door de concurrerende geo-economische agenda's van de VS en China. De invoer uit de VS heeft zich van China losgemaakt en China exporteert meer naar zijn eigen geopolitiek nabije partners (Rusland, Singapore, Vietnam, de VAE, Saoedi-Arabië). In deze context is de bilaterale handel tussen geopolitiek dicht bij elkaar gelegen landen in slechts twee jaar tijd met +2pps (620 miljard USD) gestegen tot 60% van de wereldhandel.

"China's op handel en industrie gerichte 'zijde'-doctrine heeft vooral vertrouwd op zachte macht en verbindende invloed, terwijl de Amerikaanse 'godfathering' op vier pijlers rust:

1. een onwrikbare inzet om de belangrijkste nationale belangen koste wat het kost te beschermen, 
2. het veiligstellen van loyaliteit binnen het netwerk van historische bondgenoten, 
3. een actieve economische en militaire houding tegenover rivalen en 
4. het uitbreiden van de Amerikaanse invloed en controle op nieuwe gebieden zoals ruimtevaart, technologie en AI.

Het maakt niet uit wie de Amerikaanse verkiezingen wint, deze botsing zal blijven", legt Ano Kuhanathan, onze Hoofd Corporate Research, uit.

Hoewel de VS en de EU een gemeenschappelijk standpunt hebben over geopolitieke kwesties, liggen hun economische belangen niet op één lijn. Toch heeft de EU de neiging om het voorbeeld te volgen wanneer de VS-tarieven oplegt aan China. In het verleden opgelegde tarieven op China kostten de VS 17 miljard USD per jaar (4% van de Chinese import), maar ze kostten de EU bijna 38 miljard USD per jaar (6,4% van de Chinese import). Bovendien is de EU zelf niet veilig voor protectionistische maatregelen van de VS en bestaat het risico dat de VS en/of China een verdeel-en-heersstrategie volgen door interne Europese verdeeldheid uit te buiten om bilaterale overeenkomsten te sluiten die hun eigen onderhandelingspositie ten opzichte van het blok zouden verbeteren.

Door te kijken naar de handelsknooppunten van de volgende generatie en de geopolitieke, handels- en grensoverschrijdende investeringsbanden van andere grote economieën met respectievelijk de VS en China, berekenen wij geo-economische afstandsscores ten opzichte van beide landen. Deze scores laten zien dat China's invloedssfeer meer handelsknooppunten van de volgende generatie uit de opkomende wereld omvat, terwijl het grootste deel van het westerse blok dichter bij de VS blijft.

Het is geen verrassing dat het VK het dichtst bij de VS ligt, gevolgd door Ierland en Nederland, met Canada op de 4e plaats en Mexico pas op de 28e plaats. De meeste Afrikaanse en Aziatische landen liggen dichter bij China: gemiddeld 0,5 voor Afrikaanse landen versus 0,7 afstand met de VS en 0,4 voor Aziatische landen versus 0,6 afstand met de VS. Maar na Hong Kong is Canada de tweede economie van China - het land slaagt erin dicht bij beide grootmachten te blijven.

"Australië, Zuid-Korea en Griekenland behoren tot de andere landen die erin geslaagd zijn om dezelfde afstand tot zowel de VS als China te bewaren. Deze landen staan geopolitiek gezien dichter bij de VS, maar onderhouden zeer sterke handels- en investeringsrelaties met China. Deze positie zou wel eens steeds ongemakkelijker kunnen worden en hen kunnen dwingen om een kant te kiezen, mocht de nieuwe geo-economische orde rond de confrontatie tussen de VS en China aanzienlijk verslechteren", legt Françoise Huang uit.